Ο Ράσελ Κρόου γράφει στο πίνακα ένα μαθηματικό πρόβλημα κρατώντας την κιμωλία με τα φουσκωμένα απότους μύες χέρια του (στο "Α Beautiful mind"). Ο Σιν Γκουλιέτ, ως ειδικός στην Θεωρία Αριθμών, βρίσκει μία συλλογή από αριθμούς που εξηγούν, με κάποιο μυστυριώδη τρόπο όλα τα χαοτικά δυναμικά συστήματα (στο "π"), ενώ σε διπλανό σκηνικό, ο Ντέιβιντ Κράμχολτζ χρησιμοποιεί μαθηματικές μεθόδους για να βρει εγκληματίες (στο αμερικάικο τηλεοπτικό σόου "Τhe Numbers"). Όλοι μαζί αποτελούν ένα παράδειγμα για το πως παρουσιάζονται οι Μαθηματικοί στην κινηματογραφική βιομηχανία στις μέρες μας.
Τα Μαθηματικά, ο τρόπος που λειτουργούν, σαν ζωντανός οργανισμός που αναπτύσσεται καθημερινά, οι δυνατότητες και οι εφαρμογές τους, είναι άγνωστες στην πλειοψηφία του κόσμου. Κυρίως η πολυπλοκότητα τους, αλλά και η προσπάθεια που απαιτείται για να μπορέσει κανείς να τα ακολουθήσει και ακόμα περισσότερο να τα βιώσει, κάνουν αυτήν την ξεχωριστή επιστήμη ακατανόητη και συνήθως απρόσητη σε πολλούς. Ταυτόχρονα και συνεπώς, όταν η δουλειά ενός μαθηματικού παρουσιάζεται απομονωμένη, δημιουργεί δέος και θαυμασμό, σαν να επρόκειτο για κάτι εξωπραγματικό, ένω ο δημιουργός της κατάσσεται σχεδόν αυτόματα στην κατηγορία της διάνοιας. Ακριβώς αυτό το δέος και η περιέργια που αυτό συνεπάγεται για την προσωπική ζωή των ανθρώπων που ζουν και εργάζονται παρέα με παράξενα σύμβολα, αριθμούς και εξισώσεις, δημιουργούν ένα δικαιολογημένο ενδιαφέρον από τον κόσμο και επομένως από τους τηλεοπτικούς και κινηματογραφικούς παραγωγούς.
Ωστόσο, η αποτυχία να περιγραφεί ένας αντιπροσωπευτικός τύπος της ζωής ενός μαθηματικού από τη κινηματογραφική βιομηχανία σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο ακρίβειας, δεν ειναι μόνο προφανής σε μας (τους μαθηματικούς), αλλά σχεδόν αναπόφευκτη.
Πάνω από όλα, στην ουσία εξ ορισμού στα media προβάλονται εξαιρέσεις, τραγικές φυγούρες με ασυνήθιστες ζωές που αμβλύνουν το προαναφερθέν δέος, σε ένα σκηνικό όπου ο απώτερος σκοπός είναι το οικονομικό κέρδος. Έτσι, το γεγονός είναι, ότι στα εν λόγω θεάματα, δεν γίνεται ούτε καν η προσπάθεια για ένα ακριβές πορτραίτο ενός τυπικού μαθηματικού. Προσπαθώντας να προσεγγίσουν τον τρόπο που ένας ερευνητής μαθηματικός ζει και δρα καθημερινά, οι επαγγελματίες ηθοποιοί συχνά ξοδεύουν αρκετό χρόνο μιλώντας με πραγματικούς μαθηματικούς, παρακολουθώντας πανεπιστημιακές διαλέξεις και συζητήσεις, πριν τα γυρίσματα αρχίσουν. Αυτό είναι ένα καλό, πρώτο βήμα. Μερικοί από αυτούς, αρκετά ταλαντούχοι, είναι σε θέση να μιμηθούν κάποιες από τις αντιδράσεις μας, ειδικότερα σε περιπτώσεις όπου αναφέρεται ένα όμορφο μαθηματικό πρόβλημα, μία έξυπνη ιδέα που ανέδειξε μία απόδειξη ή ακόμα όταν ένα λάθος, που αλλάζει την ισορροπία σε ένα τεχνικό κείμενο εντοπίζεται. Το συνήθως αμελές ντύσιμο τονίζεται ιδιαίτερα, όπως και η απομόνωση την ώρα εργασίας και η δυσκολία συγκέντρωσης μετά από ώρες μελέτης. Ώστόσο, ο τρόπος που τα παραπάνω παρουσιάζονται, είναι υπερβολικός και στην πραγματικότητα αρκετά κοντά σε έναν χαρακτήρα αλλόκοτο, γενικότερα απομονωμένου ατόμου που ακροβατεί μεταξύ τρέλας και απόλυτης αφοσίωσης σε ένα θεωρητικό αντικείμενο, όπως τα Μαθηματικά. Αυτή η ισορροπία στα άκρα, ελκύει το κοινό και γι'αυτό υπερτονίζεται.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με μια εκκεντρική πλοκή, συνήθως έχει σαν αποτέλεσμα μια ασαφή προσωπικότητα που είναι διαφορετική (τουλάχιστον) από την συντριπτική πλειψηφία των σημερινών μαθηματικών που δουλεύουν σε επίπεδο έρευνας. Νομίζω ότι δεν θα δούμε πότε μία ταινία ή ένα τηλεοπτικό σόου, όπου ή ζωή ενός μαθηματικού (τουλάχιστον όταν αυτός αποτελεί έναν από τους βασικούς ήρωες) θα περιγράφεται σε ένα ικανοποιητικό βαθμό ακρίβειας. Και αυτό γιατί, μια τέτοια παραγωγή θα καταλήξει σχεδόν με "μαθηματική ακρίβεια" σε εμπορική αποτυχία. Ο Μαθηματικός είναι οι εξισώσεις του, οι θεωρίες που μελετά και αυτές που δημιουργεί, οι "μη αριθμήσιμες" ώρες που περνά πάνω από σημειώσεις και βιβλία και οι ακόμα περισσότερες που τα σκέφτεται. Πέρα από αυτά, είναι ένας κανονικός άνθρωπος και τις περισσότερες φορές ούτε καν έξυπνος στην κοινωνική του ζωή. Αλήθεια, ποιος παραγωγός θα επένδυε τα χρήματά του σε έναν τέτοιο χαρακτήρα; Τέλος, υπάρχει και ένα ακόμα ζήτημα, ίσως μεγαλύτερης σπουδαιότητας. Είναι πολύ πιθανό ότι καμία ταινία, κανένας σκηνοθέτης, ηθοποιός ή καλλιτέχνης γενικότερα, όσο ταλαντούχος και να είναι, να μπορέσει να εκφράσει και εικονικά να δημιουργήσει την μαγευτική αίσθηση που δίνεται σε ένα μαθηματικό από την λύση ενός δύσκολου προβλήματος ή ακόμα από την κατανόηση μιας ξεχωριστής μαθηματικής θεωρίας που γέννησε νέες ιδεές και άνοιξε νέους δρόμους έρευνας. Τα μεγάλα αισθήματα βιώνονται μετά από μεγάλο κόπο και προσπάθεια και είναι τόσο μοναδικά και ξεχωριστά που ειναι δύσκολο, αρκετά δύσκολο, να περιγραφούν.
Μιχάλης Ανθρωπέλος - Τέξας, Φεβρουάριος 2007
Τα Μαθηματικά, ο τρόπος που λειτουργούν, σαν ζωντανός οργανισμός που αναπτύσσεται καθημερινά, οι δυνατότητες και οι εφαρμογές τους, είναι άγνωστες στην πλειοψηφία του κόσμου. Κυρίως η πολυπλοκότητα τους, αλλά και η προσπάθεια που απαιτείται για να μπορέσει κανείς να τα ακολουθήσει και ακόμα περισσότερο να τα βιώσει, κάνουν αυτήν την ξεχωριστή επιστήμη ακατανόητη και συνήθως απρόσητη σε πολλούς. Ταυτόχρονα και συνεπώς, όταν η δουλειά ενός μαθηματικού παρουσιάζεται απομονωμένη, δημιουργεί δέος και θαυμασμό, σαν να επρόκειτο για κάτι εξωπραγματικό, ένω ο δημιουργός της κατάσσεται σχεδόν αυτόματα στην κατηγορία της διάνοιας. Ακριβώς αυτό το δέος και η περιέργια που αυτό συνεπάγεται για την προσωπική ζωή των ανθρώπων που ζουν και εργάζονται παρέα με παράξενα σύμβολα, αριθμούς και εξισώσεις, δημιουργούν ένα δικαιολογημένο ενδιαφέρον από τον κόσμο και επομένως από τους τηλεοπτικούς και κινηματογραφικούς παραγωγούς.
Ωστόσο, η αποτυχία να περιγραφεί ένας αντιπροσωπευτικός τύπος της ζωής ενός μαθηματικού από τη κινηματογραφική βιομηχανία σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο ακρίβειας, δεν ειναι μόνο προφανής σε μας (τους μαθηματικούς), αλλά σχεδόν αναπόφευκτη.
Πάνω από όλα, στην ουσία εξ ορισμού στα media προβάλονται εξαιρέσεις, τραγικές φυγούρες με ασυνήθιστες ζωές που αμβλύνουν το προαναφερθέν δέος, σε ένα σκηνικό όπου ο απώτερος σκοπός είναι το οικονομικό κέρδος. Έτσι, το γεγονός είναι, ότι στα εν λόγω θεάματα, δεν γίνεται ούτε καν η προσπάθεια για ένα ακριβές πορτραίτο ενός τυπικού μαθηματικού. Προσπαθώντας να προσεγγίσουν τον τρόπο που ένας ερευνητής μαθηματικός ζει και δρα καθημερινά, οι επαγγελματίες ηθοποιοί συχνά ξοδεύουν αρκετό χρόνο μιλώντας με πραγματικούς μαθηματικούς, παρακολουθώντας πανεπιστημιακές διαλέξεις και συζητήσεις, πριν τα γυρίσματα αρχίσουν. Αυτό είναι ένα καλό, πρώτο βήμα. Μερικοί από αυτούς, αρκετά ταλαντούχοι, είναι σε θέση να μιμηθούν κάποιες από τις αντιδράσεις μας, ειδικότερα σε περιπτώσεις όπου αναφέρεται ένα όμορφο μαθηματικό πρόβλημα, μία έξυπνη ιδέα που ανέδειξε μία απόδειξη ή ακόμα όταν ένα λάθος, που αλλάζει την ισορροπία σε ένα τεχνικό κείμενο εντοπίζεται. Το συνήθως αμελές ντύσιμο τονίζεται ιδιαίτερα, όπως και η απομόνωση την ώρα εργασίας και η δυσκολία συγκέντρωσης μετά από ώρες μελέτης. Ώστόσο, ο τρόπος που τα παραπάνω παρουσιάζονται, είναι υπερβολικός και στην πραγματικότητα αρκετά κοντά σε έναν χαρακτήρα αλλόκοτο, γενικότερα απομονωμένου ατόμου που ακροβατεί μεταξύ τρέλας και απόλυτης αφοσίωσης σε ένα θεωρητικό αντικείμενο, όπως τα Μαθηματικά. Αυτή η ισορροπία στα άκρα, ελκύει το κοινό και γι'αυτό υπερτονίζεται.
Το γεγονός αυτό, σε συνδυασμό με μια εκκεντρική πλοκή, συνήθως έχει σαν αποτέλεσμα μια ασαφή προσωπικότητα που είναι διαφορετική (τουλάχιστον) από την συντριπτική πλειψηφία των σημερινών μαθηματικών που δουλεύουν σε επίπεδο έρευνας. Νομίζω ότι δεν θα δούμε πότε μία ταινία ή ένα τηλεοπτικό σόου, όπου ή ζωή ενός μαθηματικού (τουλάχιστον όταν αυτός αποτελεί έναν από τους βασικούς ήρωες) θα περιγράφεται σε ένα ικανοποιητικό βαθμό ακρίβειας. Και αυτό γιατί, μια τέτοια παραγωγή θα καταλήξει σχεδόν με "μαθηματική ακρίβεια" σε εμπορική αποτυχία. Ο Μαθηματικός είναι οι εξισώσεις του, οι θεωρίες που μελετά και αυτές που δημιουργεί, οι "μη αριθμήσιμες" ώρες που περνά πάνω από σημειώσεις και βιβλία και οι ακόμα περισσότερες που τα σκέφτεται. Πέρα από αυτά, είναι ένας κανονικός άνθρωπος και τις περισσότερες φορές ούτε καν έξυπνος στην κοινωνική του ζωή. Αλήθεια, ποιος παραγωγός θα επένδυε τα χρήματά του σε έναν τέτοιο χαρακτήρα; Τέλος, υπάρχει και ένα ακόμα ζήτημα, ίσως μεγαλύτερης σπουδαιότητας. Είναι πολύ πιθανό ότι καμία ταινία, κανένας σκηνοθέτης, ηθοποιός ή καλλιτέχνης γενικότερα, όσο ταλαντούχος και να είναι, να μπορέσει να εκφράσει και εικονικά να δημιουργήσει την μαγευτική αίσθηση που δίνεται σε ένα μαθηματικό από την λύση ενός δύσκολου προβλήματος ή ακόμα από την κατανόηση μιας ξεχωριστής μαθηματικής θεωρίας που γέννησε νέες ιδεές και άνοιξε νέους δρόμους έρευνας. Τα μεγάλα αισθήματα βιώνονται μετά από μεγάλο κόπο και προσπάθεια και είναι τόσο μοναδικά και ξεχωριστά που ειναι δύσκολο, αρκετά δύσκολο, να περιγραφούν.
Μιχάλης Ανθρωπέλος - Τέξας, Φεβρουάριος 2007